Τι εστί Μπαρτζώκας;

Η πρόσληψη του Γιώργου Μπαρτζώκα συζητήθηκε αρκετά και λογικά θα συζητηθεί ακόμα περισσότερο στο μέλλον. Το χρονικό διάστημα που μεσολάβησε από τη συνάντηση του με τους αδελφούς Αγγελόπουλους μέχρι την ανακοίνωση της πρόσληψης του δημιούργησαν αρκετές αμφιβολίες σχετικά με το πόσο ψηλά βρισκόταν στη λίστα των υποψήφιων προπονητών. Το γεγονός ότι δεν έχει εργαστεί ξανά σε ομάδα ανάλογου μεγέθους θα αναφερθεί στην πρώτη στραβή, με καλή ή κακή πρόθεση, ενώ τα όσα πέτυχε ο προκάτοχος του ενδέχεται να οδηγήσουν σε άδικες συγκρίσεις. Ο Μπαρτζώκας αναλαμβάνει μια έτοιμη ομάδα σε μεγάλο βαθμό, αλλά αυτό δεν είναι απαραίτητα καλό, για τον ίδιο, αφού η πίστωση χρόνου δε θα είναι η μεγαλύτερη δυνατή.

Από την άλλη, όλα τα παραπάνω είναι δημοσιογραφικά κλισέ, τα οποία μπορεί φυσικά να επηρεάσουν το έργο ενός προπονητή, αλλά δεν έχουν και μεγάλη σχέση με τα όσα συμβαίνουν στο γήπεδο. Γι’αυτό είναι προτιμότερο να δούμε τι ακριβώς προσπαθεί να πετύχει ο νέος προπονητής του Ολυμπιακού σε καθαρά αγωνιστικά πλαίσια. Η περσινή του πορεία με τον Πανιώνιο δίνει αρκετές χρήσιμες πληροφορίες, έστω και αν το υλικό που θα έχει στα χέρια του φέτος απαιτεί ορισμένες προσαρμογές.
  
ΕΠΙΘΕΣΗ
Ο Μπαρτζώκας διαμόρφωσε την προπονητική του φιλοσοφία μέσα από τις κλασσικές αρχές του ελληνικού μπάσκετ - μην ξεχνάμε ότι η πορεία του στην Α1 ξεκίνησε δίπλα στον Παναγιώτη Γιαννάκη. Σε ό,τι αφορά την επίθεση αυτό σημαίνει μεγάλη εμφάση στο παιχνίδι μέσα στη ρακέτα. Ακόμα και τα πικ εν ρολ που έπαιζε ο Πανιώνιος κατέληγαν συχνά σε συνεργασίες μεταξύ των ψηλών. Αυτό φυσικά οφείλεται και στην έλλειψη ιδιαίτερα δημιουργικών γκαρντ, που υποχρέωνε τον Πανιώνιο να ψάξει σκορ από μέσα προς τα έξω, αλλά σίγουρα αντανακλά και μια συνειδητή επιλογή, ειδικά αν θυμηθούμε και τον τρόπο παιχνιδιού του Αμαρουσίου.

 Παρότι υπήρξαν αρκετές φάσεις κλασσικής συνεργασίας ανάμεσα στον σκρίνερ και το χειριστή της μπάλας, τα συστήματα του Μπαρτζώκα στον Πανιώνιο συχνά ξεκινούσαν ως πικ εν ρολ αλλά η βασική επιλογή ήταν άλλη: είτε πάσα στην αδύνατη πλευρά, είτε - συχνότερα - ποστάρισμα από τον σκρίνερ, τον οποίον έψαχνε είτε ο χειριστής είτε το τεσσάρι που βρισκόταν στην κορυφή της ρακέτας. Αυτή η τακτική έκανε λιγότερο προβλέψιμη την επίθεση του Πανιώνιου, ο οποίος μπορούσε να προσαρμοστεί ευκολότερα στην αντιμετώπιση της κάθε άμυνας.

Αν ο αντίπαλος έστελνε βοήθειες από την αδύνατη πλευρά πολύ νωρίς, υπήρχε η επιλογή του ελεύθερου σουτ - τα εξαιρετικά ποσοστά της ομάδας του Μπαρτζώκα στα τρίποντα δείχνουν και τις καλές προϋποθέσεις υπό τις οποίες οι παίκτες του επιχειρούσαν τα περισσότερα από αυτά. Τα μις ματς που προέκυπταν από αλλαγές ψηλού-κοντού πάνω στο σκριν αξιοποιούνταν με αξιοσημείωτη επιμονή και μεθοδικότητα. Και τα τεσσάρια του Πανιώνιου είχαν αρκετές ευκαιρίες τόσο για σουτ όσο και για διεισδύσεις. Σε άλλες φάσεις (για παράδειγμα στα 2 λεπτά ακριβώς του παραπάνω βίντεο), ο σκρίνερ δέχεται με τη σειρά του σκριν από ένα τρίτο περιφερειακό, οποίος στη συνέχεια κατευθυνόταν στην κορυφή της ρακέτας για να σουτάρει.

Το πρόβλημα με αυτή την προσέγγιση είναι ότι αρκετές φορές καταργεί το βασικό πλεονέκτημα που δημιουργείται από το σκριν πάνω στην μπάλα: την αριθμητική ανισορροπία στην άμυνα, με τον αμυνόμενο ψηλό να βρίσκεται ανάμεσα σε δύο παίκτες. Τα γκαρντ του Πανιώνιου συνήθως ξεφορτώνονταν την μπάλα πολύ νωρίς, με αποτέλεσμα να μη δημιουργούνται αρκετά ρήγματα. Έτσι τα τεσσάρια αναγκαζόταν αν δοκιμάσουν δύσκολες πάσες, ενώ ο περιφερειακός στην αδύνατη πλευρά έπρεπε να δημιουργήσει υπό πίεση χρόνου και απέναντι σε στημένη άμυνα. Το αποτέλεσμα ήταν αρκετά λάθη, τα οποία χαλάνε τις πολλές ασίστ που είχε ο Πανιώνιος, αλλά και μέτριο ποσοστό στα δίποντα, απόρροια αρκετών σουτ από μέση απόσταση και υπό πίεση. Κι αυτό γιατί συχνά οι άμυνες τελικά προσαρμόζονταν στον περιορισμένο ρόλο του χειριστή και δεν έδιναν τόσες βοήθειες.

Στον Ολυμπιακό, ο Πρίντεζης μπορεί να δημιουργήσει πολλά προβλήματα από την κορυφή της ρακέτας, ενώ και ο σοβαρός Άντιτς θα είναι σε θέση να βοηθήσει με τις πάσες τους. Τα γκαρντ, όμως θα χρειαστούν περισσότερους χώρους. Επομένως τα τεσσάρια θα πρέπει να βρίσκονται συχνότερα πίσω από τη γραμμή του τριπόντου, αντί να κόβουν από τη βασική γραμμή προς τη γραμμή των ελεύθερων βολών, ενώ είναι απαραίτητο για τον σκρίνερ να μην ποστάρει τόσο νωρίς. Ούτως ή άλλως, ο Μπαρτζώκας έχει άλλους τρόπους όταν θέλει οι ψηλοί του να παίζουν με πλάτη:

Οι αποστάσεις και η κυκλοφορία της μπάλας σε τέτοιες καταστάσεις κυμαίνονται κατά κανόνα σε πολύ υψηλό επίπεδο. Τα μόνα αδύνατα σημεία σε αυτά τα συστήματα είναι η στατικότητα όταν ο ψηλός δεν μπορεί να πάρει θέση για να υποδεχτεί την μπάλα και η πολυκοσμία στη ρακετά από την ταυτόχρονη παρουσία και των δύο παικτών της front line. Το σίγουρο είναι ότι και σε αυτές τις φάσεις, ο Πρίντεζης θα έχει πολλές ευκαιρίες για προσωπικές ενέργειες. Παράλληλα, τα γκαρντ θα βρουν αρκετούς χώρους χάρη σε σκριν μακριά από τη μπάλα:

 Ο Μπαρτζώκας γενικά δε συνηθίζει να απομονώνει τους δημιουργικούς παίκτες των ομάδων του ώστε να παίξουν ένας εναντίον ενός. Προτιμά να εφαρμόζει ορισμένες αρχές της φλεξ επίθεσης που άρεσε και στον Ντούντα, με τους περιφερειακούς να υποδέχονται τη μπάλα εν κινήσει, μετά από κάθετα ή παράλληλα κοψίματα προς το καλάθι. Βέβαια και σε αυτή την περίπτωση η ζωή των περιφερειακών μπορεί να γίνει δύσκολη αν τα σκριν δεν οδηγήσουν σε κάποιο ελεύθερο σουτ από κοντινή ή μακρινή απόσταση. Κι αυτό γιατί υποχρεώνονται να δημιουργήσουν και σε αυτή την περίπτωση απέναντι σε στημένη άμυνα. Πάντως ο Παπανικολάου μπορεί να διακριθεί σε τέτοιες καταστάσεις, ενώ παίκτες όπως ο Σπανούλης ή ο Λο θα είναι αποτελεσματικότεροι από τον Κις και τον Ξανθόπουλο.
  
ΑΜΥΝΑ
Και στην άλλη άκρη του γηπέδου το βάρος πέφτει στη ρακέτα. Ο Μπαρτζώκας προσπαθούσε να χρησιμοποιήσει τον Στιβσον, όπως ο Ντούντα τον Ντόρσεϊ για να περιορίσει τα πικ εν ρολ: 

 Ο ψηλός έμενε στη ρακέτα και ο περιφερειακό προσπαθούσε να οδηγήσει πάνω του το χειριστή της μπάλας. Βέβαια επειδή ο Πανιώνιος δε διέθετε αμυντικό επιπέδου Μάντζαρη, ο αντίπαλος περιφερειακός συχνά έβρισκε και περισσότερους χώρους είτε για να σουτάρει είτε για να τραβήξει τον Στίβσον εκτός ρακέτας. Σε κάθε περίπτωση, οι περιφερειακοί του Ολυμπιακού έχουν μάθει πολύ καλά να παίζουν τέτοια άμυνα. Οι άλλες δύο επιλογές ήταν η δυναμική έξοδος του ψηλού, με ταυτόχρονες βοήθειες στη ρακέτα από την αδύνατη πλευρά και η ‘άρνηση’ του σκριν που στηνόταν στα φτερά από τον περιφερειακό, με τον ψηλό να προστατεύει την εσωτερική. Τέτοιες άμυνες δεν άρεσαν και πολύ στον Ντούντα, γιατί έβαζαν την άμυνα σε διαδικασία περιστροφών, η οποία, όπως φαίνεται και στο παραπάνω βίντεο, καθιστούσε ευάλωτη την αδύνατη πλευρά τόσο σε επιθετικά ριμπάουντ όσο και σε ελεύθερα σουτ. Αυτό ισχύει και για τον τρόπο με τον οποίο ο Πανιώνιος αντιμετώπιζε τα ποσταρίσματα. 

 Ο προσωπικός αντίπαλος του παίκτη που προσπαθεί να παίξει με πλάτη έχει συγκεκριμένο ρόλο: άρνηση της πάσας και αν αυτό δεν είναι δυνατό, να οδηγήσει τον αντίπαλο του προς την εσωτερική, όπου τον περιμένει παγίδα. Το θετικό αυτής της τακτικής είναι ότι οι αντίπαλοι ψηλοί δυσκολεύονται να πάρουν θέση. Το αρνητικό είναι ότι οι παγίδες δεν είναι ιδιαίτερα επιθετικές. Έτσι ο ψηλός μπορεί να βρει καλές πάσες στην αδύνατη πλευρά, ειδικά αν ο προσωπικός του αντίπαλος δεν είναι αρκετά ψηλός (βλέπε Χάινς) για να περιορίσει το οπτικό του πεδίο. Πάντως οι βοήθειες που διδάσκει ο Μπαρτζώκας θα φανούν χρήσιμες και στις περιπτώσεις όπου τα πικ εν ρολ αντιμετωπίζονται με αλλαγή ψηλού κοντού, προκειμένου να αποτραπούν τα μις ματς εντός της ρακέτας.

Φυσικά τα παραπάνω βίντεο δε λύνουν όλες τις απορίες. Για παράδειγμα δε δείχνουν την απουσία πίεσης στο κατέβασμα της μπάλας. Αυτό το στοιχείο καθόρισε σε μεγάλο βαθμό την αμυντική συμπεριφορά του πρωταθλητή Ευρώπης και πρέπει να διατηρηθεί. Επίσης δε λένε πολλά για τον ρυθμό στον οποίο επιθυμεί να παίζει ο Μπαρτζώκας. Θα προσέξατε ίσως ότι κάποιες επιτυχημένες αμυντικές προσπάθειες οδήγησαν σε αιφνιδιασμούς οι οποίοι ολοκληρώθηκαν ακόμα και με τρίποντο. Το ζητούμενο για τον Ολυμπιακό, όμως, είναι να διατηρηθεί η περσινή αποτελεσματικότητα και στους δευτερεύοντες αιφνιδιασμούς.

Από την άλλη, αυτά τα βίντεο δε δείχνουν και την σωστή προετοιμασία του Πανιωνίου για ειδικές πτυχές του παιχνιδιού των αντιπάλων του (πχ διάσπαση πιεστικής άμυνας σε όλο το γήπεδο), η οποία σαφώς πιστώνεται στον προπονητή του. Ούτε λένε πολλά για την ορθολογική αξιοποίηση του ρόστερ που είχε στη διάθεση του. Ο Μπαρτζώκας είναι αποδεδειγμένα καλός προπονητής. Αλλά αυτό δε φτάνει. Χρειάζεται να προσαρμοστεί στον τρόπο παιχνιδιού του Ολυμπιακού, χωρίς βέβαια να προσπαθεί να αντιγράψει τον Ίβκοβιτς. Η ισορροπία είναι δύσκολη, αλλά ο νέος προπονητής της ομάδας μπορεί να τα καταφέρει. Αρκεί να παραμείνει συγκεντρωμένος στο έργο του και να αγνοήσει - με τη βοήθεια της διοίκησης - τους διάφορους καλοθελητές.

rod higgins